Na samym początku warto przybliżyć istotę systemu KNX i jego genezę. Choć automatyka budynkowa towarzyszy nam od wielu lat, to właśnie system KNX w pewien sposób zrewolucjonizował tę dziedzinę, kreując uniwersalny, wyjątkowy system, który nie tylko działa, ale także stale ewoluuje. KNX to nie producent, lecz stowarzyszenie, skoncentrowane na rozwijaniu systemu. Jest to otwarty ekosystem, który umożliwia producentom z całego świata tworzenie urządzeń zgodnych z jego specyfikacją. Jako system zdecentralizowany, wyróżnia się spośród konkurencyjnych rozwiązań, gdzie dostępna pulia urządzeń może być znacznie mniejsza, wymagając dodatkowych sterowników, które muszą być stworzone.
Uniwersalność i skalowalność
Jak już wspomniano, każda firma ma możliwość produkowania urządzeń do systemu KNX. Po stworzeniu prototypu, każdy producent może ubiegać się o certyfikację, dając pewność firmom montażowym, że produkt jest zgodny z systemem KNX. To pozwala na stosowanie produktów różnych producentów w dowolnych instalacjach KNX. Warto również podkreślić skalowalność systemu, którą można rozszerzać o rozwiązania zarówno przewodowe, jak i bezprzewodowe w dowolnym momencie. W przypadku rozwiązań przewodowych, komunikacja między urządzeniami odbywa się poprzez wspólną magistralę z ewentualnymi podziałami na oddzielne linie. Kolejność podłączania urządzeń nie ma znaczenia, o ile zachowane są podstawowe zasady projektowania magistrali KNX i adresacji urządzeń. W dużym uproszczeniu.
Bezprzewodowość systemu KNX
Większość urządzeń w systemie KNX opiera się na magistrali przewodowej, do której stosuje się specyficzne dla systemu ekranowane okablowanie, występujące w wersjach 2-żyłowej i 4-żyłowej. Choć jest to podyktowane charakterem wykorzystania systemu, istnieją także rozwiązania bezprzewodowe, uzupełniające tradycyjne instalacje za pomocą urządzeń wykorzystujących fale radiowe. Dodatkowo, dla dużych obiektów oraz kompleksów, które muszą współpracować od strony automatyki, umożliwiono łączenie ich na dystans za pośrednictwem sieci IP, wykorzystując specjalne routery przekształcające sygnał sieciowy na sygnał KNX. Jedynym wymogiem w takim przypadku jest, aby wszystkie routery KNX występowały w tej samej, lokalnej podsieci. Takie rozwiązania minimalizują ilość okablowania niezbędnego do realizacji automatyki w tym systemie. Jednocześnie, względna prostota działania systemu KNX wpływa pozytywnie na jego bezproblemową pracę.
Wykorzystanie w kontroli oświetlenia
Oświetlenie w systemie KNX można obsługiwać za pomocą aktuatorów przełączających (włącz/wyłącz) oraz aktuatorów ściemniających. Najczęściej oświetlenie w pomieszczeniach projektuje się przy użyciu scen oświetleniowych, jednoznacznie wskazujących, na ile procent mają się zapalić poszczególne obwody świetlne, w zależności od użytego przycisku. Klawiatury w systemie KNX mogą posiadać wiele przycisków (zazwyczaj od 1 do 10), realizując nie tylko oświetlenie, ale także każdy inny aspekt systemu.
Efektywność energetyczna
System KNX umożliwia inteligentne zarządzanie energią w budynku, monitorując takie parametry jak temperatura, wilgotność czy natężenie światła. Pozwala to na tworzenie systemów działających w budynkach w sposób nie tylko automatyczny, ale też efektywny. Automatyczne uruchamianie światła w częściach wspólnych, gdy poziom oświetlenia naturalnego jest niewystarczający, czy tworzenie scen oświetleniowych za pomocą ściemniaczy, dających różną ilość światła w zależności od warunków, to tylko niektóre możliwości. System może także znacząco zredukować koszty instalacji ogrzewania i chłodzenia, optymalizując działanie na podstawie obecności. Takie działania pozwalają znacznie obniżyć koszty utrzymania budynku, jednocześnie nie rezygnując z komfortu.
Bezpieczeństwo systemu
System KNX to bezpieczne rozwiązanie, zwłaszcza gdy używa się urządzeń zgodnych ze standardem KNX Secure, wprowadzonym w 2016 roku. To opcjonalny, lecz zaszyfrowany sposób komunikacji między urządzeniami. Choć aktualnie istnieje niewiele urządzeń obsługujących ten standard, w wielu instalacjach zagrożenie jest niewielkie, dzięki decentralizacji, charakterowi wykorzystania systemu i braku konieczności łączenia z siecią IP.
Wizualizacja
Istnieją rozwiązania pozwalające na natywny podgląd i sterowanie systemem KNX bez dodatkowych systemów. Choć stosowane stosunkowo rzadko z powodu ograniczonego charakteru systemu KNX w kontekście kontroli aspektów takich jak systemy AV czy monitoring, warto zaznaczyć, że istnieją również inne systemy oparte w pełni na sieci IP (np. Control4), które można integrować z KNX, uzupełniając go i tworząc zaawansowaną automatyzację budynkową wraz z wizualizacją. Ta z kolei umożliwia użytkownikowi monitorowanie i kontrolę systemu za pomocą tabletu czy smartfona.
Serwisowanie systemu
Dzięki charakterystyce działania systemu KNX, serwisowanie może być przeprowadzane wnikliwie i w wielu przypadkach zdalnie. To oszczędza czas zarówno użytkownikowi, jak i instalatorowi, będącemu często serwisantem takiego systemu. Oprogramowanie do konfiguracji systemu KNX (ETS KNX) umożliwia sprawnemu serwisantowi wyszukiwanie problemów, diagnozowanie ich i szybkie proponowanie rozwiązań.
Podsumowanie
KNX to jeden z najbardziej uznanych standardów w automatyce budynkowej na skalę międzynarodową. Posiada ogromne zalety, głównie ze względu na interoperacyjność i decentralizację, co daje użytkownikowi pewność, że zawsze znajdzie zamiennik sprzętu, nie obawiając się o zniknięcie systemu z rynku. Dodatkowo, bezproblemowa praca systemu KNX wynika z jego względnej prostoty działania. Jednak, jak każdy system, ma także wady, zwłaszcza w ograniczonej funkcjonalności w porównaniu do bardziej nowoczesnych rozwiązań opartych na sieci IP.
Jeśli masz jakieś pytania nt. systemu KNX lub jesteś zainteresowany/a wprowadzeniem inteligentnego domu opartego o ten system, zapraszamy do kontaktu.